Füruğ Ferruhzad, Türk okurunun pek bilmediği bir isim. İran’lı
bir kadın şair. 1934 yılında Tahran’da doğmuş. 1967 yılında hız tutkusunun
kurbanı olarak bir trafik kazasında hayatını kaybetmiş. 33 yıllık kısa mı kısa
bir ömür sürmüş. İşin ilginç yanı, bu kısacık ömür, onun, modern İran şiirinin
önemli temsilcilerinden biri olmasına engel olmamış. Şiirleri çeşitli yabancı
dillere çevrilmiş. İran edebiyat çevresi gerek yaşadığı dönemde gerekse
sonraları Ferruhzad’a kayıtsız kalamamış.
Sadece bu kadar mı?
Bu kısacık ömre yazarlık,
oyunculuk, yönetmenlik, ressamlık gibi birçok uğraş sığdırmış. 1962 yılında
yaptığı bir belgesel film o yıl İtalya’da belgesel filmler festivalinde
birincilik kazanmış. 1963 yılında yaptığı “Kara Ev” filmi ise Almanya'da
düzenlenen Oberhausen film festivalinde en iyi film ödülünü almış.
Ferruhzad’ı, kısacık ömrüne
rağmen bugüne taşıyan, onu vazgeçilmez bir şair kılan nedir? Şiirin ne’liği ve
şairin kim’liği üzerinden bir sonuca varılması gereken durumda Ferruhzad örneği
ilginç bir çıkış noktası olabilir gibi geldi bana.
Dünya Sevmek İçin Çok Küçük
adıyla Türkçeye çevrilen mektupları, anıları ve söyleşilerinin yer aldığı
kitapta, bir şairin ‘poetik sevinç’ olarak yansıyacak varoluş üslubuna tanık
oluyoruz.
“Kalbimi bir meyve gibi yetiştirip ağaçların
bütün dallarına asmak istiyorum.”
Bir mektubunda yer alan bu cümle,
Ferruhzad’ın bir şair olarak kimliğini; zekasını, duygusunu, coşkusunu,
varoluşunun kendi gerçeğine ulaştığı doruk çizgisini, bütün genişliği ve
derinliği içerisinde anlatıyor sanki. Bu cümleye dayanak olacak bir hayat
algısı ve poetik devinim içinde kendini şiire feda ederken görüyoruz onu. Şair
olma talep ve tutkusu, çabadan çok bir kendini adayışın ve şiirsel imkânları
dışa vurmanın gerektirdiği hâle teslim oluşun zenginliğini sunuyor bize.
“Mesele sadece budur.” Diyor bir
mektubunda ve devam ediyor: ”Eğer şair olmak istiyorsan kendini şiire ada.
Hesaplardan ve çok konuşmalardan vazgeç. Çok basit mutluluklara razı olanları
bırak. Etrafına bir duvar ör ve bu duvar içinde, daha iyi bir dünyaya gelmek,
şekillenmek ve kavramların çeşitli anlamlarını keşfetmek için yeniden başla.
Ben aynısını yapıyorum –ama acı-
çok acıdır. Dayanaklılık ve yetenek ister.”
bak tam karşımızda gecenin mum
damla damla nasıl eriyor
nasıl doluyor ağzına kadar uyku
şarabıyla
gözlerimin simsiyah kadehi
senin ninnilerini dinlerken
ve bak nasıl
şiirlerimin beşiğine
sen doğuyorsun, güneş doğuyor
